بریج دندان؛ بهترین راهکار جایگزینی دندان‌های از دست رفته

0 (0)

از دست دادن دندان، مشکلی است که می‌تواند نه‌تنها لبخند افراد را تحت‌تأثیر قرار دهد، بلکه بر عملکرد روزمره مانند جویدن، صحبت کردن و حتی اعتماد‌به‌نفس نیز اثر بگذارد. این اتفاق ممکن است به دلایل مختلفی از جمله پوسیدگی شدید، ضربه، بیماری‌های لثه یا کهولت سن رخ دهد. خوشبختانه، علم دندانپزشکی راهکارهای متعددی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته ارائه داده است که یکی از مؤثرترین و کاربردی‌ترین آن‌ها، بریج دندان یا همان پل دندانی است.

بریج دندان یکی از روش‌های ثابت و غیرقابل جابه‌جایی برای پر کردن فضای خالی بین دندان‌هاست که می‌تواند ظاهر طبیعی دندان‌ها را بازگرداند و مانع از جابه‌جایی دندان‌های اطراف شود. این روش علاوه بر زیبایی، به بهبود عملکرد دهان نیز کمک می‌کند. در این مقاله، به بررسی کامل بریج دندان، انواع آن، مراحل نصب، مزایا و معایب و نکات مراقبتی پس از درمان خواهیم پرداخت تا بتوانید تصمیمی آگاهانه و مناسب برای سلامت دهان و دندان خود بگیرید.

بریج دندان چیست؟

بریج دندان (Dental Bridge) یکی از روش‌های ترمیمی در دندانپزشکی است که برای پر کردن جای خالی یک یا چند دندان از دست‌رفته استفاده می‌شود. این روش شامل یک یا چند دندان مصنوعی (پانتیک) است که به کمک دندان‌های مجاور یا ایمپلنت، در محل دندان از دست‌رفته قرار می‌گیرد و مانند یک پل، فضای خالی را پر می‌کند. بریج‌ها معمولاً از موادی مانند سرامیک، پرسلن، فلز یا ترکیبی از آن‌ها ساخته می‌شوند تا هم از نظر دوام مناسب باشند و هم ظاهری طبیعی داشته باشند.

برای قرار دادن بریج، معمولاً نیاز است دندان‌های مجاور فضای خالی (که به آن‌ها پایه یا اباتمنت گفته می‌شود) تراش داده شوند تا بتوانند بریج را نگه دارند. سپس یک قالب از دهان تهیه می‌شود تا بریج مطابق با ساختار دندان‌ها ساخته شود. این فرآیند در چند جلسه دندانپزشکی انجام می‌شود و در نهایت، بریج به صورت دائمی چسبانده می‌شود. بریج‌ها می‌توانند عملکرد طبیعی دندان مانند جویدن و صحبت کردن را بازیابی کنند و از جابه‌جایی سایر دندان‌ها نیز جلوگیری نمایند.

در مقایسه با دیگر روش‌های جایگزینی دندان، مانند دندان مصنوعی یا ایمپلنت، بریج دندان از لحاظ زمان درمان کوتاه‌تر است و نیاز به جراحی ندارد (مگر اینکه از نوع ایمپلنت‌محور استفاده شود). از طرف دیگر، بریج در مقایسه با دندان مصنوعی، حس راحت‌تری در دهان دارد و حرکت نمی‌کند. البته باید توجه داشت که برای نصب بریج نیاز به دندان‌های سالم در دو طرف ناحیه خالی است، در حالی که ایمپلنت این محدودیت را ندارد.

در نهایت، انتخاب بریج دندان باید بر اساس شرایط دهان و دندان، بودجه مالی و توصیه دندانپزشک انجام شود. اگرچه این روش از نظر زیبایی و عملکرد بسیار مؤثر است، اما مراقبت صحیح و رعایت بهداشت دهان و دندان برای حفظ ماندگاری آن ضروری است. در ادامه این مقاله، با انواع بریج دندان آشنا می‌شویم و نکاتی را درباره مزایا، معایب و مراقبت‌های لازم بررسی خواهیم کرد.

انواع بریج دندان

۱. بریج سنتی (Traditional Bridge)

بریج سنتی یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین انواع بریج دندان است. در این روش، یک یا چند دندان مصنوعی در وسط قرار می‌گیرند و به دو دندان طبیعی در طرفین متصل می‌شوند. دندان‌های کناری به عنوان پایه عمل می‌کنند و برای این منظور باید کمی تراش داده شوند تا تاج‌های پوشاننده (کَپ) روی آن‌ها نصب شود.

این نوع بریج معمولاً زمانی استفاده می‌شود که در دو طرف دندان از دست‌رفته، دندان‌های طبیعی و سالم وجود داشته باشند. بریج سنتی از نظر استحکام بسیار خوب عمل می‌کند و می‌تواند عملکرد جویدن و صحبت کردن را به خوبی بازگرداند. همچنین، ظاهر طبیعی دارد و در صورت ساخت دقیق، تشخیص آن از دندان واقعی دشوار است.

با وجود مزایای زیاد، یکی از معایب بریج سنتی این است که برای نصب آن، دندان‌های سالم باید تراش داده شوند که ممکن است در آینده آن‌ها را آسیب‌پذیرتر کند. همچنین در صورتی که بهداشت دهان و دندان به‌خوبی رعایت نشود، احتمال پوسیدگی یا التهاب لثه در اطراف بریج وجود دارد.

 ۲. بریج معلق (Cantilever Bridge)

بریج معلق زمانی به کار می‌رود که تنها در یک سمت فضای خالی، دندان طبیعی وجود دارد. در این نوع، فقط یک دندان پایه وجود دارد و دندان مصنوعی (پانتیک) از یک طرف پشتیبانی می‌شود. این روش بیشتر برای نواحی کم‌فشار دهان مثل جلوی دهان کاربرد دارد.

یکی از مزایای بریج معلق، نیاز کمتر به تراش دندان‌های اطراف است، زیرا تنها یک دندان برای پایه استفاده می‌شود. در عین حال، این نوع بریج می‌تواند گزینه مناسبی برای بیمارانی باشد که تنها یک دندان در کنار ناحیه بی‌دندانی دارند و به دنبال راه‌حل سریع و نسبتاً مقرون‌به‌صرفه هستند.

اما از آن‌جا که این نوع بریج تنها از یک طرف حمایت می‌شود، فشار بیشتری به دندان پایه وارد می‌شود و در بلندمدت می‌تواند موجب آسیب یا شکست آن دندان شود. بنابراین انتخاب آن باید با بررسی دقیق و محدود به شرایط خاص باشد.

کامپوزیت دندان در اصفهان

۳. بریج مریلند (Maryland Bridge)

بریج مریلند، که به آن بریج چسبی نیز گفته می‌شود، یک گزینه محافظه‌کارانه‌تر نسبت به بریج سنتی است. در این نوع، دندان مصنوعی با کمک بال‌هایی از جنس فلز یا سرامیک که به پشت دندان‌های کناری چسبانده می‌شوند، در محل خود ثابت می‌ماند. این روش نیازی به تراش شدید دندان‌های مجاور ندارد.

از آنجا که دندان‌های مجاور دست‌نخورده باقی می‌مانند، این روش کمتر تهاجمی محسوب می‌شود و برای افراد جوان یا کسانی که دندان‌های سالمی دارند، گزینه‌ای مناسب است. بیشتر برای دندان‌های جلویی که فشار زیادی به آن‌ها وارد نمی‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از جمله معایب بریج مریلند می‌توان به دوام کمتر نسبت به سایر انواع بریج‌ها اشاره کرد. همچنین در برخی موارد، چسب ممکن است به‌مرور زمان ضعیف شود و باعث جدا شدن بریج گردد. مراقبت دقیق و استفاده محدود از دندان‌های جلویی برای جویدن غذاهای سفت، در افزایش عمر مفید آن مؤثر است.

۴. بریج با پایه ایمپلنت (Implant-supported Bridge)

این نوع بریج به جای تکیه بر دندان‌های طبیعی، بر روی پایه‌های ایمپلنت که در استخوان فک قرار می‌گیرند، نصب می‌شود. بریج ایمپلنت‌پایه معمولاً برای بیمارانی استفاده می‌شود که چند دندان متوالی را از دست داده‌اند و دندان کناری مناسبی برای استفاده به عنوان پایه ندارند.

از مزایای مهم این روش می‌توان به استحکام بالا، جلوگیری از تحلیل استخوان فک و عمر طولانی آن اشاره کرد. چون بریج روی ایمپلنت سوار می‌شود، هیچ فشاری به دندان‌های دیگر وارد نمی‌کند و ساختار دهان بهتر حفظ می‌شود. از نظر زیبایی و عملکرد نیز شباهت بسیار زیادی به دندان‌های طبیعی دارد.

البته این روش نسبت به انواع دیگر، پرهزینه‌تر و زمان‌برتر است، زیرا نیاز به جراحی کاشت ایمپلنت دارد و فرایند بهبودی استخوان فک ممکن است چند ماه طول بکشد. با این حال، برای افرادی که به دنبال راه‌حلی دائمی و پایدار هستند، بریج ایمپلنت‌پایه یکی از بهترین انتخاب‌ها محسوب می‌شود.

مراحل انجام بریج دندان

۱. معاینه و ارزیابی اولیه

فرآیند نصب بریج دندان با یک معاینه کامل توسط دندانپزشک آغاز می‌شود. در این مرحله، وضعیت کلی دهان، لثه‌ها و دندان‌های مجاور بررسی می‌شود تا اطمینان حاصل شود که دندان‌های پایه برای نگهداری بریج مناسب هستند. گاهی اوقات نیاز به عکس‌برداری (رادیوگرافی) یا اسکن دیجیتال برای بررسی دقیق‌تر ساختار استخوان و موقعیت دندان‌ها وجود دارد.

۲. آماده‌سازی دندان‌های پایه

اگر بریج انتخاب‌شده از نوع سنتی یا معلق باشد، دندانپزشک باید دندان‌های کناری ناحیه بی‌دندانی را تراش دهد تا فضای کافی برای قرار گرفتن تاج‌های نگهدارنده (کَپ‌ها) فراهم شود. این کار معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و به‌گونه‌ای صورت می‌گیرد که به بافت‌های اطراف آسیب نرسد. پس از آماده‌سازی، قالب‌گیری از دهان انجام می‌شود تا بریج مناسب با دندان‌ها ساخته شود.

۳. نصب بریج موقت

تا زمانی که بریج اصلی آماده شود (معمولاً چند روز تا یک هفته)، یک بریج موقت روی دندان‌ها قرار داده می‌شود تا از حساسیت و آسیب احتمالی به دندان‌های تراش‌خورده جلوگیری شود. این بریج موقت معمولاً از مواد ساده‌تری ساخته می‌شود و ظاهر آن نیز موقتی است.

۴. نصب بریج نهایی

پس از آماده شدن بریج اصلی در لابراتوار، در جلسه بعدی بریج موقت برداشته شده و بریج دائمی روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. دندانپزشک از نظر تطابق، راحتی و زیبایی آن را بررسی می‌کند و در صورت رضایت بیمار، بریج با چسب مخصوص به دندان‌ها متصل می‌شود. در مواردی که از ایمپلنت به عنوان پایه استفاده شده، بریج به ایمپلنت‌ها متصل می‌شود که نیازمند تنظیمات دقیق‌تری است.

۵. آموزش مراقبت‌های پس از نصب

در پایان، دندانپزشک نکاتی را برای مراقبت صحیح از بریج به بیمار آموزش می‌دهد. رعایت بهداشت دهان، استفاده از نخ دندان مخصوص بریج، مسواک‌زدن دقیق و مراجعه منظم به دندانپزشک، برای افزایش طول عمر و کارایی بریج ضروری است. بیمار باید از جویدن غذاهای بسیار سفت یا چسبناک روی بریج خودداری کند، به‌خصوص در روزهای اولیه.

مزایا و معایب بریج دندان

مزایای بریج دندان

۱. بازیابی عملکرد دهان:
یکی از اصلی‌ترین مزایای بریج دندان، بازگرداندن توانایی جویدن، صحبت کردن و لبخند زدن است. دندان‌های از دست‌رفته می‌توانند تأثیر منفی بر گفتار و تغذیه داشته باشند، اما بریج باعث می‌شود این مشکلات تا حد زیادی برطرف شوند.

۲. جلوگیری از جابجایی دندان‌ها:
زمانی که دندانی از دست می‌رود، دندان‌های کناری به سمت فضای خالی حرکت می‌کنند. این موضوع می‌تواند به بی‌نظمی دندان‌ها، مشکلات فکی و حتی درد منجر شود. بریج از این اتفاق جلوگیری کرده و تراز دندان‌ها را حفظ می‌کند.

۳. بهبود ظاهر لبخند:
از جنبه زیبایی‌شناسی، بریج می‌تواند لبخندی طبیعی و متقارن ایجاد کند. دندان‌های مصنوعی طراحی می‌شوند تا با رنگ و شکل دندان‌های طبیعی هماهنگ باشند، به‌طوری‌که معمولاً کسی متوجه مصنوعی بودن آن‌ها نمی‌شود.

 معایب بریج دندان

۱. نیاز به تراش دندان‌های سالم:
در روش‌های سنتی و معلق، دندان‌های کناری باید تراش داده شوند تا پایه بریج باشند. این موضوع ممکن است سلامت این دندان‌ها را در درازمدت به خطر بیندازد، حتی اگر در ابتدا سالم بوده باشند.

۲. احتمال پوسیدگی یا التهاب:
اگر بهداشت دهان به‌درستی رعایت نشود، در اطراف پایه‌های بریج تجمع باکتری رخ می‌دهد که ممکن است باعث پوسیدگی یا التهاب لثه شود. همچنین تمیز کردن ناحیه زیر دندان مصنوعی دشوارتر از دندان‌های معمولی است.

۳. عمر محدود نسبت به ایمپلنت:
اگرچه بریج دندانی نسبتاً بادوام است، اما عمر آن به‌طور متوسط ۷ تا ۱۵ سال است. در مقابل، ایمپلنت‌های دندانی در صورت مراقبت صحیح ممکن است مادام‌العمر باقی بمانند.

مراقبت‌های لازم پس از نصب بریج دندان

۱. رعایت بهداشت دهان و دندان

مراقبت اصلی بعد از نصب بریج دندان، حفظ بهداشت دهان است. مسواک زدن حداقل دو بار در روز با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید توصیه می‌شود. ناحیه زیر دندان مصنوعی (قسمتی که بریج روی لثه قرار می‌گیرد) محل تجمع باکتری‌هاست؛ بنابراین استفاده از نخ دندان مخصوص بریج یا ابزارهایی مانند واترجت برای پاکسازی کامل این ناحیه ضروری است.

۲. مراجعه منظم به دندانپزشک

بازدیدهای دوره‌ای (هر ۶ ماه یک بار) به دندانپزشک کمک می‌کند تا وضعیت بریج، دندان‌های پایه و لثه‌ها را بررسی کند. گاهی ممکن است بریج نیاز به تنظیم مجدد یا ترمیم داشته باشد. همچنین در این جلسات، جرم‌گیری حرفه‌ای نیز انجام می‌شود که از التهاب لثه و پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.

۳. رژیم غذایی مناسب

برای افزایش طول عمر بریج، توصیه می‌شود از جویدن مواد غذایی بسیار سفت مانند یخ، آجیل خام، آب‌نبات سفت و خوراکی‌های چسبناک مانند تافی خودداری شود. خوردن غذاهای حاوی فیبر، سبزیجات تازه و نوشیدن آب کافی به حفظ سلامت دهان و بریج کمک می‌کند. بهتر است غذاها را از دو طرف دهان بجوید تا فشار متعادلی به بریج وارد شود.

لمینت دندان در اصفهان

نتیجه‌گیری

بریج دندان یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته است. این راهکار نه تنها عملکرد طبیعی دهان را بازمی‌گرداند، بلکه زیبایی لبخند را نیز بهبود می‌بخشد. افرادی که به‌دلیل آسیب، پوسیدگی یا بیماری‌های لثه دندان خود را از دست داده‌اند، می‌توانند با انتخاب بریج، کیفیت زندگی خود را تا حد زیادی ارتقا دهند.

با این حال، مهم است بدانید که موفقیت و ماندگاری بریج دندان، تا حد زیادی به مراقبت‌های پس از نصب و رعایت بهداشت دهان و دندان بستگی دارد. انتخاب دندانپزشک متخصص و رعایت توصیه‌های او، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض احتمالی و افزایش طول عمر بریج دارد.

در نهایت، اگر به‌دنبال روشی سریع، مؤثر و مقرون‌به‌صرفه برای پر کردن فضای خالی دندان‌ها هستید، بریج دندان می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای شما باشد. پیش از تصمیم‌گیری نهایی، حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید تا بهترین روش درمانی متناسب با شرایط دهان و دندان شما پیشنهاد شود.

سؤالات متداول درباره بریج دندان (FAQ)

۱. ماندگاری بریج دندان چقدر است؟

معمولاً بریج دندان بین ۷ تا ۱۵ سال عمر می‌کند، اما با رعایت دقیق بهداشت دهان و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توان طول عمر آن را بیشتر کرد.

۲. آیا نصب بریج دندان درد دارد؟

فرآیند نصب بریج معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و درد قابل‌توجهی ندارد. ممکن است بعد از آن کمی احساس حساسیت یا ناراحتی وجود داشته باشد که معمولاً موقتی است.

۳. بریج دندان بهتر است یا ایمپلنت؟

هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. بریج سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است، در حالی‌که ایمپلنت ماندگاری بیشتری دارد و نیازی به تراش دندان‌های اطراف ندارد. تصمیم‌گیری نهایی باید با مشورت دندانپزشک و بررسی شرایط فردی انجام شود.

۴. بعد از نصب بریج چه مراقبت‌هایی لازم است؟

رعایت بهداشت دهان، استفاده از نخ‌دندان مخصوص بریج، پرهیز از خوردن غذاهای سفت و مراجعه منظم به دندانپزشک از مهم‌ترین نکات مراقبتی هستند.

۵. آیا بریج دندان طبیعی به نظر می‌رسد؟

بله، دندان‌های مصنوعی که در بریج استفاده می‌شوند معمولاً با رنگ و شکل دندان‌های طبیعی هماهنگ می‌شوند و ظاهر طبیعی دارند.